Umberto Boccioni (; 19 Ekim 1882 – 17 Ağustos 1916), fütürizm akımının yenilikçi estetiğine şekil veren öncü İtalyan ressam ve heykeltıraş.
Kısa yaşamına rağmen Boccioni, formun dinamizmine ve kütlenin yapıbozumuna yaklaşımıyla ölümünden sonra da birçok sanatçıyı etkiledi. Birçok sanat müzesinde eserleri bulunan sanatçının 100 eserinden oluşan bir retrospektif sergi 1988'de New York'taki Metropolitan Museum of Art'ta gerçekleştirildi.
Umberto Boccioni, 19 Ekim 1882'de Reggio Calabria'da doğdu. Romagnalı bir devlet memuru olan babasının mesleği İtalya'da sürekli yer değiştirmesini gerektiriyordu. Bu yüzden ailece kuzeye taşındılar ve Umberto ile ablası Amelia Forli, Cenova ve Padova'da büyüdü. 1898'de 15 yaşındaki Umberto babasıyla birlikte Sicilya'daki Katanya'ya taşındı ve eğitimini burada tamamladı. Daha sonra Roma'ya giderek Accademia di Belle Arti di Roma'nın Scuola Libera del Nudo ("Serbet Nü Okulu") bölümünde resim eğitimi gördü.
Boccioni'nin Roma'daki yaşantısına dair az miktardaki bilgi arkadaşı Gino Severini'nin (1883-1966) otobiyografisinde yer alır. Buna göre ikili 1901'de tanıştı ve ortak ilgi alanları Nietzsche, başkaldırı, yaşam deneyimleri ve sosyalizmdi. Boccioni'nin bu dönemde yazdığı metinler, hayatı boyunca karakterinin bir parçası olan öfke ve ironiyi barındırıyordu. Eleştirel ve başkaldırmacı doğası ile entelektüel kabiliyeti, sonraki yıllarda Fütürizm'in gelişmesini sağlayacaktı.
Temel yeteneklerini geliştiren ve klasik eserleri Empresyonizm çerçevesinde inceleyen Boccioni, Severini ile birlikte Giacomo Balla'nın (1871-1958) öğrencisi oldu. Balla bu dönemde, renklerin palette karıştırılması yerine, tuvale tek renkte noktalar ya da şeritler hâlinde uygulanması olan dönemim çağdaş divizyonizm tekniğine yoğunlaşmıştı. Bu döneme ilişkin olarak Severini şöyle yazmıştır: "Tüm kariyerimize yön verecek böyle bir adamla karşılaşmak bizim için büyük şanstı."
1906'da kısa süreliğine Paris'e yerleşerek İzlenimcilik ve Art izlenimcilik akımlarını öğrenen Boccioni, daha sonra toplumsal huzursuzluğun ve hükümetin çöküşünün etkilerini doğrudan gördüğü 3 aylık bir Rusya seyahati yaptı. 1907'de İtalya'ya dönen ressam kısa bir süre Accademia di Belle Arti di Venezia'da eğitim gördü. Aynı yıl Milano'ya taşındı. Burada, 1908'in başlarında Divizyonist ressam Gaetano Previati ile tanıştı. 1910 yılında ise, bir önceki sene Fütürist Bildirge'yi yayımlamış olan şair Filippo Tommaso Marinetti ile tanıştı. 11 Şubat 1910'da Balla, Severini, Carlo Carrà ve Luigi Russolo ile birlikte Manifesto dei pittori futuristi (Gelecekçi Ressamlar Bildirgesi)'ye imza atan Boccioni bildirgeyi 8 Mart günü Torino'daki Politeama Chiarella tiyatrosunda okudu. Boccioni yoğun bir şekilde seyahat etti ve birçok müzeyi ziyaret etme fırsatı buldu, özellikle Michelangelo gibi diğer dönemlerden gözlemlediği bazı sanatçılarla ve aynı zamanda Lombard hakkında araştırma yapması için kendisine ilham verecek olan [[Francesco Filippini] ile neredeyse ortak yaşama girdi.
Boccioni Fütürist hareketin baş teorisyeni oldu. Severini ve birkaç başka Fütürist ressamla yaptıkları Paris seyahatinde Braque ve Picasso'nun eserlerini gördükten sonra, hareket asıl şeklini almaya başladı. 1912'de Paris'te Braque, Alexander Archipenko, Constantin Brancusi, Raymond Duchamp-Villon, Romolo Romani ve muhtemelen Medardo Rosso gibi sanatçıların stüdyolarını gezen Boccioni heykeltıraşlığa da başlamaya karar verdi. 1912'de diğer İtalyan Fütüristlerle birlikte bazı tablolarını Galerie Bernheim-Jeune'de sergiledi. Sonraki sene Paris'e dönerek Galerie La Boétie'de heykel sergisi açtı. Sanatçının Paris'te gördüklerinden etkilenerek yarattığı bu eserler, sergilendikten sonra muhtemelen Kübist heykeltraşları, özellikle de Duchamp-Villon'u etkiledi.
1912 ve 1914'te grubuyla birlikte Londra'da açtıkları sergi birçok genç İngiliz sanatçıyı etkiledi. Bunlardan Christopher R. W. Nevinson Fütürizm'e katılırken, diğerleri akımın İngiliz dengi olan Wyndham Lewis liderliğindeki Vortisizm'e yaklaştılar. 1914'te Pittura e scultura futuriste (Gelecekçi Resim ve Heykel) kitabını yayımlayan Boccioni, akımın estetiğini şöyle açıklıyordu:
"Empresyonistler belirli bir ânı vermek için resim yaparlar ve o âna en yakın sonucu elde etmek için tablonun yaşamını ikincil seviyeye indirgerler. Oysa biz her bir ânı (zamanı, yeri, şekli, renk tonunu) sentezleriz ve resim için resim yaparız."
Boccioni'nin üye olduğu "Lombardiya Bisikletli ve Motorsikletli Gönüllüler Taburu", Haziran 1915'te Milano'dan Gallarate'ye, oradan da Trentino cephesinin gerisindeki Peschiera del Garda'ya hareket etti. 24 Ekim 1915'te sanatçı Dosso Casina muharebesine katıldı. 1 Aralık 1915'te dağıtılan taburda yer alan gönüllüler daha sonraki dönemde savaşın yarattığı ihtiyaç doğrultusunda silah altına alındı. Mayıs 1916'da I. Dünya Savaşı için askere alınarak İtalyan Ordusu'na katılan Boccioni Verona yakınlarındaki topçu alayına gönderildi. 16 Ağustos 1916'da binicilik eğitimi sırasında düşerek atı tarafından çiğnenen Boccioni ertesi gün 33 yaşında öldü.
1902'den 1910'a kadar Boccioni çizimlere odaklandı, daha sonraları ise genelde annesinin modellik ettiği portre eskizleri ve tablolar yaptı. Endüstrinin ortaya çıkışı, trenler ve fabrikalar gibi konuları işleyen manzara resimleri de çizdi. Bu dönemde noktacılık ve izlenimcilik arasında gidip geldi. Ayrıca ilk tabloları Giacomo Balla'nın etkisindeydi ve daha sonra bırakacağı divizyonizm teknikleri açıkça görülüyordu. 1909 tarihli Il mattino tablosu "renklerin cesur ve gençlik dolu şiddeti" ve "meydan okuyan ışık uygulaması" ile dikkat çekti. Annesi, kız kardeşi ve uzun süredir birlikte olduğu Ines'i resmeden 1909-10 tarihli Tre donne tablosu, güç, melankoli ve aşk duygularının çok iyi bir dışavurumu olarak değerlendirildi.
Boccioni, önceleri Il lavoro başlığını taşıyan La città sale (Kent Uyanıyor) tablosu üzerinde yaklaşık bir sene çalıştı. 1910 tarihli ve 2 merteye 3 metre ebadındaki bu büyük tablo ressamın fütürizme yöneldiği nokta olarak değerlendirilir. Ressam bir arkadaşına bu tabloya ilişkin olarak "İş gücü, ışık ve hareketin büyük bir sentezini yapmayı denedim" diye yazmıştı. Milano'da Mayıs 1911'de sergilene tablo çoğu takdir edici olan birçok yorum aldı. 1912'de fütürizmi tanıtmak amacıyla tüm Avrupa'da dolaştırılan bir serginin baş eseri oldu. Aynı yıl büyük piyanist Ferruccio Busoni'ye 4.000 liraya satıldı. Tablo bugün New York'taki Museum of Modern Art'ın tablo bölümünün girişinde sergilenmektedir.
La Risata (1911) ressamın ilk gerçek fütürist eseri sayılır. Bu dönemde ressam divizyonizmden tamamen kopmuştu ve modern hayata dair yaptığı gözlemlerden ortaya çıkan hislere odaklanmıştı. Tablo sergilendiğinde oldukça olumsuz yorumlar aldı, Tre donne ile karşılaştırılarak eleştirildi, hatta bir ziyaretçi henüz kurumamış boyaya elleriyle dokunarak resmi bozdu. Daha sonraki dönemlerde ise daha olumlu yorumlar yapıldı, hatta tablonun kübizme verilmiş bir cevap olduğu söylendi. Tablo, Berlin'de sergilenen toplam 20 fütürist eseri satın alan Alman koleksiyoncu Albert Borchardt tarafından satın alındı. Ressamın yine 1911 tarihli olan ve balkondan kalabalık bir caddeyi izleyen bir kadını betimleyen tablosu La Strada Entra Nella Casa da aynı koleksiyoner tarafından alındı. Bugün ilk tablo Museum of Modern Art, ikincisi ise Hannover'deki Sprengel Museum koleksiyonlarındadır.
Umberto Boccioni 1911 yılının büyük bir kısmını "Stati d'animo (Zihin Durumları)" başlıklı tablo üçlemesi üzerinde çalışarak geçirdi. Elvedalar, Gidenler ve Gelenler isimli tablolardan oluşan bu üçleme ressamın deyimiyle bir trenyolu istasyonuna gelenleri ve gidenleri anlatıyordu. Üçü de Marinetti tarafından satın alınan tablolar, Nelson Rockefeller tarafından şairin dul eşinden alındı ve New York'taki Museum of Modern Art'a bağışlandı. Ressam, 1912'de tamamladığı ve bir atın dinamizmini yoğun bir renk çeşitliliğiyle resmeden Elasticità (Esneklik) ile birlikte bir dizi "dinamizm" tablosu yapmaya başladı: Dinamismo di un corpo umano, Dinamismo di un Ciclista (Bir Bisikletçinin Dinamizmi), Dinamismo di un foot-baller (Bir Futbolcunun Dinamizmi) ve 1914'te tamamlanan Dinamismo plastico: cavallo + caseggiato. Boccioni bu temaya yoğunlaşırken, bir taraftan da eski uğraşı olan insan figürlerine geri dönerek 1912'de L'antigrazioso, 1914'te ise I selciatori ve Il bevitore tablolarını yaptı.
Ressamın 1914'te yayımladığı Pittura, scultura futuriste (Gelecekçi Resim ve Heykel) isimli kitabı, bazı fütürist arkadaşlarıyla arasının açılmasına sebep oldu. Belki de bu sebeple dinamizme yönelik araştırmalarını sonlandırarak, bir figürün renkler halinde dekompoze edilmesi üzerine yoğunlaştı. 1915'te yaptığı Volumi orizzontali ve 1916 tarihli Ritratto del Maestro Ferruccio Busoni ile figüratif resme tam anlamıyla dönmüş oldu. Bu son tablo, ressamın ilk fütürist tablosu olan Kent Uyanıyor'u satın alan besteci Ferruccio Busoni'nin portresiydi.
11 Nisan 1912'de yayımlanan Manifesto tecnico della scultura futurista (Fütürist Heykelciliğin Teknik Manifestosu) adlı eserin yazılmasıyla Boccioni heykel alanına gerek kuramsal gerekse pratik anlamda giriş yaptı. Zaten bir önceki sene bir heykel üzerinde çalışmaya başlamıştı. 1912 sonları ile 1913 boyunca yaptığı deneysel çalışmaların çoğunu yok etti. bunların arasında sadece fotoğraflarını gördüğü, çağdaşı olan bazı tablolarla ilişkilendirilebilecek eserler de vardı.
Yine de, başyapıtı sayılan eseri Forme uniche della continuità nello spazio (Sürekliliğin Mekân İçindeki Kendine Özgü Biçimleri) için balmumu model 1913 sonunda tamamlanmıştı. Boccioni'nin bu eserdeki amacı, František Kupka ve Marcel Duchamp gibi sanatçıların eserlerindeki "analitik süreksizlik" yerine "sentetik sürekliliği" betimlemekti. Sağlığında bu eser sadece alçı kalıp olarak var oldu. İlk defa 1931'de bronz döküm versiyonu yapıldı. Üzerine birçok yorum yazılan bu eser 1998'de 20 sent değerindeki İtalyan Euro madeni paralarına basılmak üzere seçildi.
Estorick Collection of Modern Italian Art, 2009 - Marinetti'nin Fütürist Manifesto'sunun 100. yılı için, 20 eser
Solomon R. Guggenheim Müzesi, 2004 - Materia (Özdek) üzerine kurgulanmış sergi, 23 diğer eser ile
Metropolitan Museum of Art, New York, 1988 - Kapsamlı retrospektif
Retrospektif kataloğu: Umberto Boccioni, Ester Coen, 272 sayfa, 1988
Orijinal kaynak: umberto boccioni. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page